Hoe geef je invulling aan de verschillende rechten van betrokkenen: het recht van bezwaar

‍Deze vierde blogpost in de reeks over de rechten van betrokkenen gaat over het recht van bezwaar (artikel 21) onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Een betrokkene heeft in specifieke gevallen het recht om bezwaar te maken tegen de verwerking van zijn of haar persoonsgegevens. Daarnaast heeft een betrokkene recht van bezwaar wanneer er sprake is van direct marketing. Het recht van bezwaar is geen nieuw recht, maar wordt onder de privacyverordening wel aangescherpt.

Recht van bezwaar bij gerechtvaardigd belang en recht van bezwaar op basis van algemeen belang

De betrokkene heeft het recht om op grond van zijn bijzondere situatie bezwaar te maken tegen verwerkingen van de persoonsgegevens als deze worden verwerkt op basis van gerechtvaardigd belang of algemeen belang. Als de verwerkingsverantwoordelijke dwingende en legitieme gronden voor de verwerking kan aantonen die zwaarder wegen dan die van de betrokkene óf wanneer de verwerking van de persoonsgegevens verband houdt met het instellen, uitoefenen of onderbouwen van een rechtsvordering (bijvoorbeeld het indienen van een verzoek bij een rechtbank), kan het recht door de betrokkene niet worden uitgevoerd. Het verzoek tot bezwaar wordt dan geweigerd.

Recht van bezwaar bij direct marketing

Wanneer persoonsgegevens ten behoeve voor direct marketing worden verwerkt, heeft de betrokkene altijd het recht bezwaar te maken tegen de verwerking van deze gegevens. Hierbij maakt het niet uit dat de betrokkene zijn toestemming heeft gegeven voor de verwerking of dat dit gebeurt op basis van andere rechtsgronden. Een voorbeeld van direct marketing is de supermarkt die je specifieke aanbiedingen mailt, op basis van de gegevens die ze hebben van jouw koopgedrag.

Daarnaast heeft de betrokkene ook het recht om zich te verzetten tegen profilering ten behoeve van marketingdoeleinden. Profilering is het geautomatiseerd verwerken van persoonsgegevens. Op basis van deze informatie wordt er een profiel van de betrokkene gemaakt en kan het gedrag van de betrokkene worden voorspeld. Om bij het voorbeeld van de supermarkt te blijven, in dit geval worden specifieke aanbiedingen gemaild op basis van het profiel die ze van je hebben samengesteld. Wanneer de betrokkene bezwaar heeft gemaakt is de organisatie verplicht de verwerking van persoonsgegevens voor direct marketing te staken.

Hoe kun je als organisatie invulling geven aan het recht op bezwaar?

• Het recht van bezwaar moet uitdrukkelijk, en gescheiden van andere informatie, onder de aandacht van de betrokkene worden gebracht bij het eerste contactmoment. Bijvoorbeeld bij het eerste bezoek van een website.
• Als organisatie dien je ervoor te zorgen dat de betrokkene het recht van bezwaar, maar ook in het algemeen de rechten uit de AVG, gemakkelijk kan uitoefenen. Hierbij kun je denken aan interne procedures hoe om te gaan met een verzoek tot bezwaar. Daarnaast moet de betrokkene ook de mogelijkheid hebben om het verzoek van bezwaar elektronisch in te dienen. Zorg ervoor als organisatie dat deze procedures up-to-date zijn. In het algemeen moet het verzoek tot bezwaar kosteloos gebeuren.
• Als organisatie dien je zo snel mogelijk en uiterlijk binnen een maand te reageren op het verzoek van bezwaar van de betrokkene.
• Als organisatie dien je altijd gehoor te geven aan een verzoek van bezwaar, tenzij de gerechtvaardigde belangen zwaarder wegen dan die van de betrokkene. Wanneer je als organisatie het verzoek tot bezwaar weigert dien je de redenen op te geven waarom er geen gehoor wordt gegeven aan het verzoek tot bezwaar.